Cebri icra borçlu kişinin alacaklıya olan borcunu ödemediği durumlarda, bu alacağının devlet eliyle yani icra daireleri ve yetkilileri marifetiyle zorla tahsil edilmesi anlamına gelir.
Cebri icra ne demektir sorusunu bu şekilde cevapladıktan sonra, cebri icra türlerine baktığımızda ise Külli icra ve Cüz’i icra türleri ile karşılaşırız.
Cüz’i İcra
Cebri icra türlerinden olan Cüz’i icra ise, bir alacaklı tarafından borçluya karşı başlatılan takibi ifade eder. Bu süreç alacaklının icra dairesine başvurusu ile başlar. Takip kesinleştiği zaman ise borçlunun borcuna denk gelecek kadar malı haczedilir ve bu mallar satılarak paraya çevrilir. Bu şekilde alacaklı kişi alacağını tahsil eder, geriye para kalırsa bu miktar borçlu olan kişiye iade edilir.
Cüz’i İcrada kendi içinde;
- İlamsız icra,
- İlamlı icra,
- Rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takip
Olmak üzere üçe ayrılır. Ülkemizde icra işlemleri ise, adli makamlar ve icra daireleri aracılığı ile gerçekleştirilir.
İlamsız ve İlamlı İcra Farkları
İlamsız icra yoluna ancak ve yalnızca para ve teminat alacakları için başvurulabilir. Bu yolla icra takibi yapmak için bir mahkeme ilamına yani kararına gerek yoktur. Bu takip doğrudan icra dairesine başvuru ile başlatılır. Bir mahkeme kararına dayanmadığından borçlu takibe itiraz ederek, bu icrayı engelleyebilir.
İlamlı icra ise, mahkeme kararına dayalı olarak yapılan icra takiplerini ifade eder. Her tür alacak ve hak talepleri için ilamlı icra yolu açıktır. Bu icra mahkeme kararına dayandığından kural olarak borçlunun itirazı ile durmaz.
Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu İle Takip
Rehinli alacaklar için yasamızda ayrı ve farklı bir takip yolu bulunur. Bu yolla ancak alacağı rehin ile teminat altına alınanlar takip yürütebilirler.
Külli İcra
Cebri İcra türlerinden bir diğeri ise Külli İcra yani toplu icradır. Bu icra yoluna ancak iflasa tabi olan borçlular yani şirketler aleyhine başvurulabilir. İflas takibi de denilen bu yolda tüm alacaklılar borçluya karşı birlikte icra takibine girişirler. Borçlu mal varlığının tümüyle borçlarından sorumlu olur. Malların satılması sonucunda alacaklar ödenir. Eğer para artarsa borçluya iade edilir.
